NOBELOVCI 1,2 Milan Živanović, Đorđe Randelj

Knjiga „Nobelovci 1“ obuhvata biografije svih dobitnika Nobelove nagrade za književnost u periodu od 1901. do 1950. godine, a priredili su je Đorđe Randelj i Milan Živanović.Pred kraj 1895, u Parizu, jedan od najbogatijih ljudi svog vremena, ophrvan bolestima srca sačinio je najpoznatiji testament u kulturnoj istoriji čovečanstva.Oporuka je imala sledeću sadržinu: “Ja, potpisani Alfred Brenhard Nobel, nakon zrelog razmišljanja dajem izjavu o svojoj poslednjoj volji u pogledu vlasništva, s kojim u slučaju moje smrti raspolažem ovako:S ostatkom moje pokretne imovine izvršitelj moje oporuke postupiće kako sledi: sav moj imetak ima se pretvoriti u novac koji se mora uložiti u sigurne banke. Tako osigurana glavnica sačinjavaće temelj, a kamate od te glavnice podeliće se svake godine onim osobama koje budu prethodne godine dale najveći doprinos dobrobiti čovečanstva. Kamate se moraju podeliti na pet jednakih iznosa koji će se dodeljivati ovako:- jedan deo osobi koja izvrši najznačajnije otkriće ili izum u području fizike;- jedan deo osobi koja u oblasti hemije izvrši najznačajnije otkriće i usavršavanje;- jedan deo osobi koja izvrši najznačajnije otkriće u području fiziologije ili medicine;- jedan deo osobi koja napiše najzapaženije literarno delo sa idealističkom tendencijom; i na kraju- jedan deo osobi koja naviše doprinese unapređivanju bratstva među narodima, ukudanju ili smanjenju stalnih armija i njihovih formacija, kao i pojačanju delovanja mirovnih konferencija…”Tako je Alfred Nobel (1833-1896) švedski hemičar, industrijalac i pronalazač preko stotinu izuma, među njima i dinamita, na kome se najviše obogatio, testamentom ostavio preko devet miliona dolara za dodelu nagrade sa njegovim imenom, pa se od 1901. godine i literatura našla u toj velikoj trci, a Komisija Švedske akademije postala stožer oko koga se lome koplja svetske književnosti.Kroz dugu istoriju dodele, sa svim osporavanjima, pa i promašajima, Nobelova nagrada za književnost ne samo da je bila novčano najveća, i to i ostala, nego i najuticajnija, barem kod najšire čitalačke publike. A taj podugački spisak je prošle godine premašio i prvu stotinu imena.